Selen - niedoceniony element zdrowia
Zdrowa tarczyca jest konieczna dla ogólnego stanu zdrowia. Wiele osób boryka się z zaburzeniami tarczycy, takich jak niedoczynność tarczycy, m.i. autoimmunologiczna Choroba Hashimoto. W tej chorobie autoimmunologicznej, układ odpornościowy atakuje tarczycę, powodując zapalenia prowadzącego do nadczynności lub (częściej) niedoczynności tarczycy. Choroba Hashimoto jest najczęstszą postacią niedoczynności tarczycy, i pierwszą chorobą uznano jako autoimmunologiczną. Wyznaczona jest w badaniach przez podwyższone przeciwciała anty TPO (przeciw peroksydazie tarczycy) oraz anty TG (przeciw tyroglobuline).
Objawy niedoczynności tarczycy
Na początku może są ledwo widoczne objawy niedoczynności tarczycy, takie jak zmęczenie i zwiększenie masy ciała. Jak metabolizm jest nadal powolny, mogą wyjawiać się bardziej oczywiste oznaki i objawy. Objawy niedoczynności mogą być:
stałe zmęczenie
zwiększona wrażliwość na zimno
zaparcia
sucha skóra
niewyjaśnione zwiększenie masy ciała
opuchnięta twarz
chrypka
osłabienie mięśni
podwyższony poziom cholesterolu we krwi
bóle mięśniowe, bolesność i sztywność
ból, sztywność i obrzęk stawów
cięższe od normalnych lub nieregularne miesiączki
przerzedzenie/wypadanie włosów
zwolniona akcja serca
depresja
zaburzenia pamięci
Jak niedoczynność tarczycy nie jest leczona, oznaki i objawy mogą stopniowo się nasilać. Stała stymulacja tarczycy przez podwyższone TSH (hormon stymulacyjny tarczycy z przysadki mózgowej) próbuje pobudzić więcej hormonów tarczycy, i to może doprowadzić do powiększonej tarczycy (wola). W razie takich objawów można się zgłosić do lekarza aby zlecił/a badania dla potwierdzenia lub wykluczenia choroby tarczycy, czyli poziomów hormonu tarczycy, oraz przeciwciał anty-TPO i anty-TG.
Selen
Bardzo wiele się mówi na temat zdrowia tarczycy i jodu, a niestety mało na temat selenu. Selen naturalnie występuje w glebie oraz w wodach morskich. Selen jest koniecznym elementem enzymu przeciwutleniacza (wymiatacz wolnych rodników i toksyn) peroksydazy glutationowej. Także znajduje się w trzech enzymach konwertujących hormon tarczycy T4 na aktywny T3. Jest też cząstką aminokwasów które mają ważną funkcje w kodowaniu genetycznym. Selen również chroni przed zatruciem rtęcicą, oraz przed skutkami niedoboru witaminy E. Istnieje wiele interakcji między selenem a jodem i witaminą E, oraz selenem a cynkiem i miedzią. Wiele badań epidemiologicznych wykazało że niedobór selenu przyczynia się do do wielu poważnych i przewlekłych chorób, jak n.p. zakażenie HIV (hamując rozwoju wirusa HIV do zespołu AIDS) , cukrzyca, gruźlica, i raka.
Nie zwraca się uwagi na niedobór selenu u zdrowych osób dorosłych, ale częściej u osób z chorobami przewodu pokarmowego powodując słabe wchłanianie składników odżywczych - takich jak choroba Crohna i choroba owrzodzenia jelita, lub w stanie zapzapalnym przewodu pokarmowego. Selen pełni ważną role w funkcji immunologicznej, bo przy niedoborze selenu organizm jest bardziej podatny na stany chorobowe przy niedoborach odżywczych, wachaniach biochemicznych i czynnikach zakzakaźnychPrzy zdrowym metabolizmie selen wspomaga produkcje i metabolizm hormonów tarczycy i chroni tarczycę przed uszkodzeniem od nadmiernej ilości jodu.
Selen pomaga przy autoimmunologicznym schorzeniu tarczycy
Liczne badania naukowe wykazały korzyści z przyjmowania selenu przy leczeniu chorób autoimmunologicznych tarczycy. Jedno z badań wykazało, że suplementacja selenu miała istotny wpływ na stan zapalny tarczycy specyficzny w chorobie autoimmunologicznej. Zmniejszenie stanu zapalnego może ograniczyć uszkodzenie tkanki tarczycy. To może być spowodowane wzrostem enzymów przeciwutleniający (jak n.p. peroksydazy glutationowej) jak również przez zmniejszenie toksycznego stężenia szkodliwych produktów ubocznych (nadtlenku wodoru i wodoronadtlenków lipidowych) wytwarzane z produkcji hormonów tarczycy.
W innym badaniu stwierdzono, że przyjmowanie selenu zmniejsza ilość przeciwciał anty TPO (przeciwciała przeciwko tarczycy) w krwi, nawet u pacjentów z wystarczającym poziomem selenu. Chociaż badania te sugerują przyszłość dla stosowania suplementacji selenu w zapobieganiu uszkodzenia tarczycy, konieczne są dalsze badania, aby określić długoterminowe efekty kliniczne leczenia selenu na autoimmunologicznych stanach zapalnych tarczycy .
Selen jest również niezbędny dla przemiany T4 na T3, czyli nieaktywnej do aktywnej formy hormonu tarczycy. Inne badanie stwierdziło, że suplementacja selenu u pacjentów z niedoborem selenu zmieniało stężenie T4, teoretycznie poprawiając przemiany T4 na T3. W przypadkach ciężkiego niedoboru selenu, konwersja T4 do T3 może być ograniczona, prowadząc do objawów niedoczynności tarczycy.
Teraz można wnioskować czy można przyjmować selen jeżeli się ma niedoczynność tarczycy, Chorobę Hashimoto, czy niskie poziomy hormonu T3. Długoterminowe badania co do skutków ubocznych przyjmowania selenu nie były wykonanie, a toksyczność może występować w dawkach nawet powyżej 400 mcg dziennie, dlatego ustalono dawke 400 mcg jako dawke maksymalnie bezpieczną. Spożywanie dużych dawek selenu może prowadzić do powikłań, takich jak rozstrój żołądka, wypadanie włosów, białe plamy na paznokciach, oddechu o zapachu czosnku, zmęczenie, drażliwość, oraz łagodne uszkodzenia nerwów.
Jak przyjmować selen
Najlepszym rozwiązaniem dla większości ludzi jest spożywanie potraw bogate w selen. Doskonałym źródłem selenu są: orzechy brazylijskie, nasiona słonecznika, sezam, wątroba lub wątróbka, grzyby, dorsz, tuńczyk, halibut, podgrzybki, żółtko jajka, kurczak, jagnięcina, mięso królicze i indyk. Dla tych osób przejętym wysokim poziomem kwasów tłuszczowych omega-6 w orzechach brazylijskich, można wsiąść pod uwagę fakt, że wystarczy jeden lub dwa orzechy brazylijskie dziennie, aby poprawić poziom selenu i zwiększyć funkcje układu odpornościowego. Jeżeli już przyjmować suplementy z selenu, to pamiętać aby nie przekraczać dawki 400 mcg dziennie dla bezpieczeństwa.
Żródła:
Linus Pauling Institute, Selenium
Mayo Clinic, Hypothyroidism
Selenium: The Missing Link for Treating Hypothyroidism?
Wikipedia, Selenium
Objawy niedoczynności tarczycy
Na początku może są ledwo widoczne objawy niedoczynności tarczycy, takie jak zmęczenie i zwiększenie masy ciała. Jak metabolizm jest nadal powolny, mogą wyjawiać się bardziej oczywiste oznaki i objawy. Objawy niedoczynności mogą być:
stałe zmęczenie
zwiększona wrażliwość na zimno
zaparcia
sucha skóra
niewyjaśnione zwiększenie masy ciała
opuchnięta twarz
chrypka
osłabienie mięśni
podwyższony poziom cholesterolu we krwi
bóle mięśniowe, bolesność i sztywność
ból, sztywność i obrzęk stawów
cięższe od normalnych lub nieregularne miesiączki
przerzedzenie/wypadanie włosów
zwolniona akcja serca
depresja
zaburzenia pamięci
Jak niedoczynność tarczycy nie jest leczona, oznaki i objawy mogą stopniowo się nasilać. Stała stymulacja tarczycy przez podwyższone TSH (hormon stymulacyjny tarczycy z przysadki mózgowej) próbuje pobudzić więcej hormonów tarczycy, i to może doprowadzić do powiększonej tarczycy (wola). W razie takich objawów można się zgłosić do lekarza aby zlecił/a badania dla potwierdzenia lub wykluczenia choroby tarczycy, czyli poziomów hormonu tarczycy, oraz przeciwciał anty-TPO i anty-TG.
Selen
Bardzo wiele się mówi na temat zdrowia tarczycy i jodu, a niestety mało na temat selenu. Selen naturalnie występuje w glebie oraz w wodach morskich. Selen jest koniecznym elementem enzymu przeciwutleniacza (wymiatacz wolnych rodników i toksyn) peroksydazy glutationowej. Także znajduje się w trzech enzymach konwertujących hormon tarczycy T4 na aktywny T3. Jest też cząstką aminokwasów które mają ważną funkcje w kodowaniu genetycznym. Selen również chroni przed zatruciem rtęcicą, oraz przed skutkami niedoboru witaminy E. Istnieje wiele interakcji między selenem a jodem i witaminą E, oraz selenem a cynkiem i miedzią. Wiele badań epidemiologicznych wykazało że niedobór selenu przyczynia się do do wielu poważnych i przewlekłych chorób, jak n.p. zakażenie HIV (hamując rozwoju wirusa HIV do zespołu AIDS) , cukrzyca, gruźlica, i raka.
Nie zwraca się uwagi na niedobór selenu u zdrowych osób dorosłych, ale częściej u osób z chorobami przewodu pokarmowego powodując słabe wchłanianie składników odżywczych - takich jak choroba Crohna i choroba owrzodzenia jelita, lub w stanie zapzapalnym przewodu pokarmowego. Selen pełni ważną role w funkcji immunologicznej, bo przy niedoborze selenu organizm jest bardziej podatny na stany chorobowe przy niedoborach odżywczych, wachaniach biochemicznych i czynnikach zakzakaźnychPrzy zdrowym metabolizmie selen wspomaga produkcje i metabolizm hormonów tarczycy i chroni tarczycę przed uszkodzeniem od nadmiernej ilości jodu.
Selen pomaga przy autoimmunologicznym schorzeniu tarczycy
Liczne badania naukowe wykazały korzyści z przyjmowania selenu przy leczeniu chorób autoimmunologicznych tarczycy. Jedno z badań wykazało, że suplementacja selenu miała istotny wpływ na stan zapalny tarczycy specyficzny w chorobie autoimmunologicznej. Zmniejszenie stanu zapalnego może ograniczyć uszkodzenie tkanki tarczycy. To może być spowodowane wzrostem enzymów przeciwutleniający (jak n.p. peroksydazy glutationowej) jak również przez zmniejszenie toksycznego stężenia szkodliwych produktów ubocznych (nadtlenku wodoru i wodoronadtlenków lipidowych) wytwarzane z produkcji hormonów tarczycy.
W innym badaniu stwierdzono, że przyjmowanie selenu zmniejsza ilość przeciwciał anty TPO (przeciwciała przeciwko tarczycy) w krwi, nawet u pacjentów z wystarczającym poziomem selenu. Chociaż badania te sugerują przyszłość dla stosowania suplementacji selenu w zapobieganiu uszkodzenia tarczycy, konieczne są dalsze badania, aby określić długoterminowe efekty kliniczne leczenia selenu na autoimmunologicznych stanach zapalnych tarczycy .
Selen jest również niezbędny dla przemiany T4 na T3, czyli nieaktywnej do aktywnej formy hormonu tarczycy. Inne badanie stwierdziło, że suplementacja selenu u pacjentów z niedoborem selenu zmieniało stężenie T4, teoretycznie poprawiając przemiany T4 na T3. W przypadkach ciężkiego niedoboru selenu, konwersja T4 do T3 może być ograniczona, prowadząc do objawów niedoczynności tarczycy.
Teraz można wnioskować czy można przyjmować selen jeżeli się ma niedoczynność tarczycy, Chorobę Hashimoto, czy niskie poziomy hormonu T3. Długoterminowe badania co do skutków ubocznych przyjmowania selenu nie były wykonanie, a toksyczność może występować w dawkach nawet powyżej 400 mcg dziennie, dlatego ustalono dawke 400 mcg jako dawke maksymalnie bezpieczną. Spożywanie dużych dawek selenu może prowadzić do powikłań, takich jak rozstrój żołądka, wypadanie włosów, białe plamy na paznokciach, oddechu o zapachu czosnku, zmęczenie, drażliwość, oraz łagodne uszkodzenia nerwów.
Jak przyjmować selen
Najlepszym rozwiązaniem dla większości ludzi jest spożywanie potraw bogate w selen. Doskonałym źródłem selenu są: orzechy brazylijskie, nasiona słonecznika, sezam, wątroba lub wątróbka, grzyby, dorsz, tuńczyk, halibut, podgrzybki, żółtko jajka, kurczak, jagnięcina, mięso królicze i indyk. Dla tych osób przejętym wysokim poziomem kwasów tłuszczowych omega-6 w orzechach brazylijskich, można wsiąść pod uwagę fakt, że wystarczy jeden lub dwa orzechy brazylijskie dziennie, aby poprawić poziom selenu i zwiększyć funkcje układu odpornościowego. Jeżeli już przyjmować suplementy z selenu, to pamiętać aby nie przekraczać dawki 400 mcg dziennie dla bezpieczeństwa.
Żródła:
Linus Pauling Institute, Selenium
Mayo Clinic, Hypothyroidism
Selenium: The Missing Link for Treating Hypothyroidism?
Wikipedia, Selenium